Het Nederlandse ontslagrecht biedt twee mogelijkheden (en enkele uitzonderingssituaties) om zonder tussenkomst van het UWV of de kantonrechter een arbeidscontract te beëindigen.
- Beëindiging met wederzijds goedvinden
Idealiter wordt een arbeidscontract beëindigd met wederzijds goedvinden. Zulks bijvoorbeeld omdat de werknemer elders passend werk heeft gevonden en de werkgever geen remmende factor in de carrière van de werknemer wenst te zijn of omdat de werkgever de werknemer een vergoeding meegeeft waarmee deze bijvoorbeeld een droom als het ontplooien van een beroepsbezigheid als zelfstandige kan bewerkstelligen.
In een beëindigingsovereenkomst komt o.a. te staan welke afspraken gemaakt zijn. Ook vermeldt de beëindigingsovereenkomst van wie het initiatief voor het ontslag komt (de werkgever of de werknemer). De werknemer kan de beëindigingsovereenkomst tot 14 dagen na ondertekening ontbinden.
- Beëindiging van rechtswege
Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd eindigt van rechtswege. Opzegging is niet nodig. Zulks geldt ook bij overlijden (waarna voor de nabestaanden mogelijk aanspraak bestaat op een overlijdensuitkering van een maandsalaris) en soms bij het bereiken van de AOW-leeftijd.
- Uitzonderingen
Verkeren in proeftijd, niet voldoen aan een ontbindende voorwaarde en ontslag op staande voet vormen uitzonderingen die ook zonder tussenkomst van UWV of de kantonrechter een arbeidscontract kunnen doen beëindigen.
Het UWV of de kantonrechter
Wanneer beëindiging met wederzijds goedvinden, een beëindiging van rechtswege of één van de uitzonderingen niet tot de mogelijkheden behoort, rest tussenkomst van het UWV of de kantonrechter.
Het UWV verleent ontslagvergunningen bij ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid. De behandeling van een ontslagaanvraag duurt ongeveer 4 weken. Een eventueel bezwaar wordt behandeld door de kantonrechter.
De kantonrechter behandelt verzoeken tot ontbinding van een arbeidsovereenkomst bij ontslag vanwege andere redenen dan bedrijfseconomische of langdurige arbeidsongeschiktheid.